Problemy i nieszczęścia są częścią naszego życia. Każdy doświadcza
nieszczęść
i z tego powodu wiele ludzi może mieć tymczasowe obniżenie poczucia
wartości, może
się obwiniać za spowodowanie strat, nieszczęść, czuć pustkę i
rozczarowanie. Takie uczucia są normalne i zwykle po jakimś czasie
przechodzą same bez większej pomocy.
W życiu każdego jest rzeczą normalną kiedy nastrój idzie raz "w dół
a raz w górę". Trzeba umieć znaleźć granicę między zwykłym
przygnębieniem a depresją, niepokojące jest
już kiedy huśtawka nastrojów utrzymuje się zbyt długo, wtedy mówimy
o depresji.
Smutek człowieka jest
normalną reakcją na normalne zmagania, niepowodzenia, rozczarowania.
Wiele osób już w tutaj używa słowa depresja, ale depresja jest czymś
więcej niż smutkiem. Depresja jest już poważną chorobą i należy ją
leczyć. Człowiekowi cierpiącemu na głębokie psychiczne załamanie nie
można tak po prostu powiedzieć: idź
na spacer, zmień myślenie i twój problem przejdzie; to już jest
wielkie zagadnienie, które nawet nie jest łatwe dla dobrych
specjalistów od psychiki człowieka. Chorzy, którzy
cierpią na depresję często opisują siebie jako osobę mieszkającą w
"czarnej
dziupli" lub mają poczucie zbliżającego się "sądu ostatecznego". Są
też tacy, którzy czują się zupełnie martwi, puści, apatyczni.
Smutek od depresji różni się znacznie: nie zakłóca rytmu pracy,
nauki, odżywiania się,
snu, zabawy. Uczucie bezsilności, beznadziejność, nicość jest już
stanem depresji.
Depresja jest chorobą. Nauka
o depresji: właściwe rozeznanie, problemy, przyczyny, objawy i
następnie leczenie jest dużym zagadnieniem ze względu na
różnorodność przypadków i ciągle otwartą księgą. Rozróżniamy wiele
twarzy depresji, jej przyczyn i sposobów leczenia. Depresja inaczej
wygląda u mężczyzn, inaczej u kobiet, młodych i starszych ludzi.
Wielorakość symptomów jest znacznym problemem w rozpoznaniu choroby,
od dobrze postawionej diagnozy można dopiero ustalić sposób
leczenia. I tu jeszcze zdarzają się niespodzianki... bo psychika
człowieka nadal jest wielką zagadką.
Według Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że w chwili obecnej
depresja stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na
świecie.
Kobiety chorują 2 razy częściej niż mężczyźni. Zauważane są obecnie
wyższe
wskaźniki rozpowszechnienia depresji w porównaniu z danymi sprzed
lat, to wynik poszerzenia kryteriów diagnostycznych, większej
wykrywalności stanów depresyjnych, ale również większego wzrostu
zachorowań. W świecie wzrosła ilość czynników wywołujących różne
choroby w tym depresję. Znacznie wzrosła ilość związków chemicznych
mających działanie depresjonogenne, w tym niektórych lęków, także
psychotropowych! Na całym
świecie w szybkim tempie rozpowszechniły się narkotyki. Nadużywanie
zarówno
narkotyków i alkoholu jest poważnym ryzykiem zaburzeń psychicznych,
szczególnie młodych organizmów. Osoby, które w młodym życiu
nadużywały marihuany w późniejszym wieku w dużym procencie borykają
się z depresją. Takie są fakty! Nadużywanie narkotyków
i alkoholu prawie zawsze wywołują stany lękowe a to już tylko krok
do depresji. Statystyki dowodzą: po 50 roku życia depresja stanowi
jedną z głównych przyczyn hospitalizacji
kobiet i mężczyzn. Wysoka podatność na depresje cechuje bezrobotnych
a także więźniów.
Depresja doprowadza do kryzysów małżeńskich, zaburza kontakty
z innymi osobami, sprawia, że zmniejsza się wydajność zawodowa,
pojawia się absencja w pracy, bezrobocie. Osoby z depresją częściej
korzystają z zasiłków chorobowych, rent, osiągają niższy status
materialny
i społeczny. Zaburzenia funkcjonowania chorego stają się silnym
źródłem stresu
dla rodziny i bliskich. Czasem bliscy mogą oskarżać się o
przyczynienie się do
powstania choroby. Często nie są w stanie przezwyciężyć trudności
związanych
z mniejszym zaangażowaniem chorego w wykonywanie obowiązków
domowych, wychowywanie dzieci, utrzymywanie rodziny, następuje
rozpad małżeństwa i
samotność, co jeszcze bardziej może spotęgować chorobę. Depresja
występująca
u kobiet po porodzie może mieć ujemny wpływ na rozwój intelektualny
dziecka. Dzieci
matek depresyjnych mają trudności w nawiązywaniu kontaktów
interpersonalnych w wieku dorosłym. Depresja ma szereg powiązań z
chorobami psycho-somatycznymi. Może
być konsekwencją czy podłożem wielu z nich: chorób układu krążenia,
wydzielania wewnętrznego, chorób infekcyjnych, przewodu pokarmowego,
nowotworów.
Depresja i
lęk:
Objawy depresji i lęku często mogą ze sobą współistnieć. Lęk
wykazuje
falujące nasilenie, może osiągać znaczne nasilenie i ujawniać się w
sferze
ruchowej (podniecenie).
Lokalizowany jest często przez chorych w okolicy
przedsercowej lub w nadbrzuszu. Może to być lęk i może występować
jako objaw
w stanach depresyjnych, wówczas depresja i lęk są przejawem jednej
choroby; może
też być wynikiem nakładania się dwóch różnych zaburzeń -
depresyjnych i lękowych.
Niektóre
objawy kliniczne depresji:
- utrata zainteresowań lub gwałtownych reakcji w chwili wystąpienia
sprzecznych opinii
- straty energii, zmęczenie, wyczerpanie nawet przy małych wysiłkach
- brak snu lub ospałość, ranne budzenie-niedosypianie (hypersomnia)
- uczucie wyczerpania fizycznego, fizyczne spowolnienie
- małe poczucie wartości, bezradność, beznadziejność
- utrata apetytu lub niemożność przestania jeść
- ucieczka przed znajomymi i innymi ludźmi
- przeważające uczucie smutku i żalu
- ucieczka od normalnego toku życia
- uczucie wstrętu do samego siebie
- myśli o śmierci i samobójcze.
- ostra reakcja na czyjeś błędy
- zmniejszony popęd płciowy
- bezzasadne poczucie winy,
- brak podejmowania decyzji
- trudności z koncentracją
Co powoduje
depresję?
U różnych ludzi są to inne czynniki:
- szczególnie bolesne wydarzenia
- brak równowagi chemicznej w mózgu,
zła praca neuroprzekaźników
- czynniki psychologiczne, takie jak:
negatywny lub pesymistyczny pogląd na życie
- depresja rozpatrywana jest również z punktu genetycznego,
często ktoś z rodziny cierpiał na depresję.
Jak długo trwa
depresja?
Zależy od osoby i jakich doświadczyła strat lub rozczarowań. Nie ma
reguły, u jednych trwa dłużej u innych z podobnymi problemami kończy
się szybciej. Często nasila się lub przechodzi aby ponownie wrócić.
Jeśli się nasila i po kilku tygodniach sama nie mija potrzebna jest
pomoc. Czym szybciej chory ją otrzymuje tym lepiej dla niego. Są
osoby, które cierpią na depresję sezonową, zwłaszcza w zimie. Jest
to tzw. zakłócenie sezonowe (SAD).
Około 10% ludzi doświadczają także w depresji doświadczeń
maniakalnych, podniecenia, nadmiernego szczęścia.
RODZAJE DEPRESJI:
Depresja ma wiele kształtów i form, niepowtarzalne symptomy i
skutki. Ważne
aby dobrze rozpoznać rodzaj depresji, wtedy można mówić o skutecznej
pomocy.
1. Depresja afektywna -
jednobiegunowa
Kliniczna depresja charakteryzuje się do niezdolności korzystania
z przyjemności życia i jego doświadczeń. Objawy występują od
najmniejszych do najcięższych: negatywny obraz siebie, obniżona
samoocena, samooskarżenia, samookaleczenie, pesymizm, rezygnacja,
zaburzenie rytmów dobowych, utrata apetytu, osłabienie i zmęczenie,
trudności
z podejmowaniem decyzji a w cięższych formach myśli samobójcze.
Pozostawiona nieleczona zwykle trwa około 6 m-cy, czasami przeciąga
się na dłużej, nawet na lata. Niektórzy ludzie mogą doświadczyć
tylko jednego epizodu depresji w ich życiu, ale częściej depresja
jest zaburzeniem powtarzającym się. Jednakże istnieje wiele rzeczy,
które
można zrobić aby wspierać swój nastrój i zmniejszyć ryzyko nawrotów
choroby.
2. Nietypowa depresja
Zazwyczaj jest to podgrupa depresji afektywnej lecz różni się od
depresji
afektywnej, w przypadku której nie można odnaleźć radości życia,
tutaj osoba
może się radować przyjemnymi sytuacjami, lecz nie umie ich szukać.
Inne
różnice to: zamiast słabego apetytu i bezsenności ludzie ci jedzą i
śpią więcej
niż zwykle. Osoby cierpiące na nietypową depresję mają skłonność do
nadwrażliwości
na odrzucenie w sytuacjach społecznych. Nietypowa depresja posiada
konkretny objaw
w strukturze i tymczasowy specyficzny nastrój odpowiadający
wydarzeniom. Osoba
poczuje się lepiej po otrzymaniu dobrej wiadomości lub gdy spędza
czas z przyjaciółmi. Lecz to jest tylko chwilowy wzrost i ponownie
obniża swoją aktywność. Inne nietypowe objawy tej depresji obejmują
masę ciała - w związku ze zwiększonym apetytem i
nadmierną ospałością, dodatkowo cierpią z powodu nadwagi. Objęci tą
depresją
mają ciężkie uczucie w rękach i nogach, nadwrażliwość. Nietypowe
depresje
nie można leczyć jednakowo, we wszystkich przypadkach będzie się
czymś różnić, jak również ludzie inaczej zareagują na to samo
leczenie.
3.
Dystymia
Depresja, rodzaj nerwicy charakteryzujący się przewlekłym obniżeniem
nastroju, który może trwać nawet wiele lat. W tym przypadku brak
tendencji
samobójczych. Nieleczona dystymia może trwać nawet całe życie.
Zazwyczaj
taka osoba przyzwyczaja się do ciągle obniżonego nastroju i wydaje
jej się on normalnym elementem jej osobowości. Dystymia jest
zaliczana do przewlekłej odmiany " niskiej jakości depresji". Są dni
kiedy osoba cierpiąca na ten rodzaj depresji czuje nasilające się
objawy,
a później wszystko wraca do normy. Objawy dystymii nie są silne jak
poważne objawy depresji, często są ignorowane przez samą osobę i
niezauważalne przez środowisko. Lecz te przewlekle objawy utrudniają
normalne życie. Ci ludzie będą ciągle rozpatrywać swoje lepsze życie
w przeszłości, nie umieją się od niego odciąć, co zatrzymuje ich i
źle wpływa na teraźniejszość i przyszłość. Taki stan czyni ich
poniżej swoich możliwości, co też nie wpływa dobrze na ich
samopoczucie. Ciągle oczekują na powrót dawnych czasów. Dystymię
można leczyć, ale z reguły jej symptomy mijają same bez leczenia.
4.
Cyklotymia
Zaburzenie afektywne polegające na utrzymujących się stale
wahaniach nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów
depresji
i hipomanii, które występują zamiennie zwykle bez związku z
wydarzeniami
życiowymi. Objawy cyklotymii pojawiają się zwykle we wczesnej
młodości.
5. Hipomania
Stan wzmożonego nastroju występującym m.in. w chorobie
afektywnej dwubiegunowej (ChAD).
Lżejsza forma manii pozbawiona
objawów psychotycznych. Często występuje cyklicznie ze stanem
depresji (dwubiegunowość).
Stan ten charakteryzuje się m.in. podwyższonym nastrojem,
zwiększoną energią, mniejszym zapotrzebowaniem na sen (hiposomnia)
i zwiększeniem efektywności fizycznej i psychicznej. Osoby cierpiące
na hypomanię płyną na swojej
dobrej fali, nie dostrzegają prawdziwej rzeczywistości. Kiedy
osiągają normalny stan miło wspominają okresy hipomanii, oderwania
od stanu przygnębienia, zdołowania, depresji.
6. Hipsomnia
Skrócenie czasu snu, pogorszenie jego jakości, ekstremalną odmianą
jest
insomnia, czyli bezsenność. Najczęstszymi przyczynami bezsenności
są: reakcja
na ostry stres emocjonalny, lub spowodowany czynnikami fizycznymi
(ból, gorączka itp), bezsenność w przebiegu chorób psychicznych oraz
somatycznych, nadużycie alkoholu, używek, części leków, zaburzenia
oddychania, czynniki zewnętrzne, (np.
hałas,
praca zmianowa), zespół niespokojnych nóg i inne nieuchwytne
przyczyny.
7. Hipersomnia
Czyli nadmierna senność, mogą ją spowodować: przeciążenie
psychofizyczne, choroby psychiczne, nadużywanie alkoholu, leków,
narkotyków, narkolepsja, zaburzenia oddechowe (bezdech
senny), zespół
Kleinego-levina (charakteryzujący
się okresami nadmiernej senności ze
wzmożonym apetytem, niekiedy też z przyćmieniem świadomości i
niepamięcią).
8. Dysforia
Zaburzenie psychiczne w depresji., który polega na wyolbrzymianiu
pewnych sytuacji oraz innych bodźców, co powoduje reakcje gniewne,
złość lub wręcz agresję chorego. Ogólna drażliwość, wybuchowość.
9. Sezonowe zaburzenia uczuciowe
(SAD)
Niektórzy ludzie cierpią na depresje w deszczowe dni, w burzliwą i
wietrzystą
pogodę, zimą kiedy jest mało słonecznego światła. Sezonowe
zaburzenie występuje najczęściej w północnym klimacie, szczególnie u
ludzi młodych. Można leczyć
stosując lekkie terapie: polecane światło-terapie, które łagodzą
problem.
Do najbardziej charakterystycznych dla depresji sezonowej objawów
należą:
ociężałość, poczucie braku sił do podołania codziennym obowiązkom,
uczucie
zmęczenia utrzymuje się również po odpoczynku. Obniżenie aktywności.
Brak chęci
do podejmowania spontanicznych działań. Nadmierna senność (hipersomnia)
w ciągu
dnia, ciągłe podsypianie, trudności z wybudzeniem się, czasem
pojawiają się trudności w zasypianiu. Apatia, ciągłe przygnębienie,
smutek, poczucie winy, obniżone poczucie własnej wartości,
bezradność, spłycenie emocjonalne, poczucie, że "nic nie sprawia
radości ani przyjemności" (anhedonia).
Zobojętnienie, utrata zainteresowań. Trudności ze skupieniem uwagi.
Głód węglowodanów, przejadanie się, wzmożony apetyt na słodycze lub
inne wysokokaloryczne pokarmy, zwłaszcza wieczorem lub w nocy.
Mechanizm tego zjawiska można wytłumaczyć tym, że wzrost stężenia
węglowodanów we krwi ma wpływ na wzrost wydzielania serotoniny,
która korzystnie wpływa na nastrój łagodząc objawy depresyjne.
Zjadając kolejną czekoladkę w trakcie zimowej chandry czujemy się
chwilowo lepiej, jednak skutkiem ubocznym tej strategii może być
znaczny
przyrost wagi ciała w okresie zimowym. Jest to dosyć typowe dla
depresji sezonowej
i odróżnia ją od innych rodzajów depresji, w których z reguły ma
miejsce spadek apetytu. Występowanie objawów przez co najmniej dwa
kolejne sezony jesienno-zimowe upoważnia, aby podejrzewać, że jest
to właśnie depresja sezonowa. Występowanie wymienionych objawów a
szczególnie gdy występują one stale bez względu na porę roku jak
również
ich znaczne nasilenie wymaga dokładnej diagnostyki zarówno
internistycznej jak i psychiatrycznej. Lęk, poczucie ciągłego
napięcia, nieumiejętność radzenia sobie
ze stresem. Płaczliwość, łatwe popadanie w gniew, unikanie kontaktów
z ludźmi.
Zmniejszone zainteresowanie seksem, mniejsza satysfakcja ze
współżycia.
10. Choroba afektywna
dwubiegunowa
Zaburzenie maniakalno-depresyjne, zaburzenie psychiczne
charakteryzujące się cyklicznymi, naprzemiennymi epizodami depresji,
hipomanii, manii, stanów mieszanych i stanu pozornego zdrowia
psychicznego.
Choć w jej przebiegu występują stany depresyjne - jest czymś
odrębnym od zaburzeń depresyjnych nawracających (nawracającej
depresji). Różni się także w oczywisty sposób od
schizofrenii. Z klinicznego punktu widzenia choroba afektywna
dwubiegunowa przejawia się głównie występującymi naprzemiennie
okresami depresji i manii (lub
hipomanii).
Dawne nazwy tej choroby to choroba maniakalno-depresyjna i
cyklofrenia.
11. Cyklofrenia
Zaburzenie psychiczne charakteryzujące się cyklicznymi,
naprzemiennymi
epizodami manii i depresji. Przyczyna tej choroby nie jest znana,
prawdopodobnie
ma ona podłoże genetyczne. Dotyka równie często kobiety, co
mężczyzn. Początek
choroby jest nagły - rozwija się w ciągu kilku godzin lub dni i nie
poprzedzają go widoczne ważne zdarzenia. Zwykle pierwszy epizod ma
charakter manii. Pierwszy atak choroby ma miejsce najczęściej między
dwudziestym a trzydziestym rokiem życia. Stan maniakalny
ma tendencję do nawrotów; długość epizodu waha się od kilku dni do
kilku miesięcy. Depresyjny komponent choroby dwubiegunowej
przypomina depresję
jednobiegunową, ale jej przebieg jest zwykle cięższy.
Choroba dwubiegunowa jest dla chorego niezwykle wyniszczająca,
często
uniemożliwia kontynuację pracy, utrzymania znaczących relacji;
bardzo często
towarzyszy jej nadużywanie alkoholu. Bardzo wysoki jest także
wskaźnik samobójstw
i prób samobójczych wśród osób cierpiących na zaburzenie
maniakalno-depresyjne
(wyższy niż wśród osób cierpiących
na depresję jednobiegunową).
12. Mania
Zaburzenie psychiczne o charakterze zaburzeń afektywnych. Mania
samodzielnie
występuje niezwykle rzadko. Zwykle jednak mania pojawia się
naprzemian z epizodami depresyjnymi - wtedy mamy do czynienia z
zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym.
Mania może wystąpić także podczas leczenia fazy depresyjnej choroby
afektywnej dwubiegunowej lekami przeciwdepresyjnymi (zmiana
fazy). Stan psychiczny
o obrazie manii występuje czasami po nadużyciu amfetaminy.
Przyczyny i
czynniki ryzyka depresji:
- samotność
- brak wsparcia w społeczeństwie
- stresujące doświadczenia życia
- rodzinna historia tej choroby
- problemy w związkach
- problemy finansowe
- problemy we wczesnym dzieciństwie
- nadużywanie alkoholu, narkotyków
- bezrobocie lub przepracowanie
- problemy zdrowotne.
Niektóre choroby mają konkretne przyczyny i ich leczenie jest
proste, np. cukrzyca
wymaga podania insuliny ... i wiele innych chorób, które można
leczyć w konkretny
sposób lecz depresja jest bardziej złożona i skąplikowane bywa
również jej leczenie. Depresja to nie tylko brak równowagi
chemicznej w mózgu i nie jest łatwo leczyć ją
lekami, ponieważ depresja jest kombinacją różnych czynników, innymi
słowy - wybór
trybu życia, który sobie z reguły człowiek sam funduje i nie bardzo
ma ochotę coś
zmieniać. W tym są to jego relacje, związki, umiejętność radzenie
sobie, a jeszcze wmieszane są w to wszystko nasze geny i cechy
własnej osobowości, charakteru. Niektóre czynniki ryzyka sprawiają,
że jeden człowiek jest bardziej narażony na depresję inny mniej.
cdn...
12 Aug. 2009
WIESŁAWA
|