Roślina ta pochodzi z Azji a do Polski została zawleczona
przez Tatarów (stąd nazwa),
zadomowiła się dobrze (jest w pełni mrozoodporna). Tatarak
nie jest rośliną bardzo pospolitą lecz w niektórych rejonach
Polski występuje powszechnie. Wiele osób chcąc pozyskać
tatarak myli go z kosaćcem żółtym, który można odróżnić od
tataraku po szarawym nalocie na liściach sprawiającym
wrażenie, że liście są niebieskawe. Tatarak łatwo odróżnić
od innych roślin po bardzo intensywnym zapachu, który wydają
wszystkie części rośliny. Zapach tataraku jest bardzo
charakterystyczny.
Tatarak jest byliną, rośnie nad brzegami jezior i stawów, a
także nad brzegami wolno płynących rzek. Roślina ta
występuje w całej Europie, w Środkowej i Wschodniej Azji, a
także w Ameryce Północnej.
Inne nazwy: tatarak pospolity, kalmus, łącz, łobzie, lepich,
bluszcz, ajer, szuwar, tatarskie ziele, tatarczuch.
Surowce lecznicze:
W celach leczniczych wykorzystywane są kłącza tataraku.
Substancje lecznicze:
Kłącza tataraku zawierają olejek eteryczny, którego głównym
składnikiem są związki seskwiterpenowe. Ponadto w tataraku
występują związki gorzkie, garbniki, aminy, węglowodany,
kwasy organiczne i sole mineralne.
Zbiór i konserwacja:
Kłącza tataraku wydobywa się wiosną lub jesienią. Po umyciu
i okorowaniu można je suszyć w suszarniach w temperaturze
nie wyższej niż 35°C. Po wysuszeniu należy je przechowywać w
szczelnie zamkniętych naczyniach i chronić przed światłem.
Działanie:
-żołądkowe
-rozkurczowe
-wzmacniające
-uspokajające
Kłącza tataraku pobudzają aktywność przewodu pokarmowego,
zwiększając wydzielanie soku żołądkowego, przyspieszają
trawienie i przyswajanie pokarmów. Powodują zwiększenie
produkcji mukopolisacharydów - substancji, z których tworzy
się w żołądku warstwa ochronna śluzu, zabezpiecza ona przed
samostrawieniem. Olejki eteryczne i substancje gorzkie z
kłączy tataraku zwiększają produkcję żółci przez wątrobę, a
także zwiększają wytwarzanie moczu przez nerki. W stanach
wzmożonego napięcia i skurczu mięśni jelit i dróg żółciowych
- powodują rozluźnienie mięśni oraz przywrócenie prawidłowej
czynności skurczowej jelit i dróg żółciowych. Znoszą przykre
objawy bólów i kolek, jakie towarzyszą takim stanom. Tatarak
zawiera substancje bakteriobójcze, co jest korzystne w
przypadkach nadmiernej fermentacji w jelitach. Tatarak
występujący w Polsce wykazuje słabe działanie uspokajające,
natomiast tatarak rosnący w Indiach i w Kanadzie może być
używany jako środek nasenny. Tatarak jest użyteczny w
leczeniu stanów zapalnych dziąseł, bólów zębów, w stanach
zapalnych jamy ustnej i gardła, w leczeniu choroby
wrzodowej. Kłącze tataraku może być używane do żucia przy
bólach zębów. Odwary z tataraku należy używać w przypadkach
łupieżu do wcierania w skórę głowy. Olejek tatarakowy może
być używany do wcierań przeciwbólowych w przypadkach bólów
stawów, gośćcu oraz nerwobólach.
Nasze prababcie brzozą i tatarakiem leczyły artretyzm.
Odwar przygotowywały z 1 łyżki liści
brzozy i 1/2 łyżki kłączy tataraku na 1 szklankę wody i
wypijały go w ciągu dnia.
W lecznictwie ludowym tatarak stosowany był jako lek
wzmacniający, uspokajający, krwiotwórczy i moczopędny.
Obecnie w lecznictwie stosowany jest jako jeden z
najlepszych leków aromatyczno-gorzkich oraz odkażający w
zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego.
Zewnętrznie do płukania przy zapaleniach jamy ustnej, gardła
i dziąseł oraz do kąpieli uspokajających i łagodzących
podrażnienia skóry. Napary z tataraku stosowane są do
pielęgnacji włosów.
Olejek tatarakowy używany jest w przemyśle spirytusowym do
produkcji wódek i likierów oraz w przemyśle perfumeryjnym
jako utrwalacz zapachów.
|