Dna moczanowa powszechnie nazywana jest również artretyzmem, czy
określana jako podagra. Od najdawniejszych już czasów wiadomo, że
poza
występującymi niekiedy genetycznymi przyczynami występowania
tegoż schorzenia,
jej głównym źródłem jest niewłaściwa przemiana
materii. Uszkodzenia i obciążenia
układu pokarmowego, w
szczególności zaś jego odcinka trawiennego uniemożliwiają właściwą
filtrację i rozkład kwasu moczowego. Podagra wiąże się zatem ze
zwiększonym poziomem kwasu moczowego we krwi. Poziom ten wzrasta z
wiekiem szczególnie
u mężczyzn. Głównym zaś czynnikiem ją
wywołującym, a jednocześnie
negatywnie wpływającym na funkcjonowanie
przemiany materii, a
także nerek, są zawarte w spożywanych pokarmach
puryny.
Puryna:
Puryna jest podstawą dwóch zasad azotowych wchodzących w skład
kwasów
nukleinowych DNA i RNA - adeniny i guaniny. Łączą się one
komplementarnie z
cytozyną i tyminą w DNA i z uracylem w RNA.
Związku purynowe zawarte w związkach żywnościowych ulegają w
organizmie rozkładowi do kwasu moczowego. Dlatego np. przy
skłonności do hiperurykemii (nadmiar kwasu moczowego we krwi) należy
ograniczyć "dowóz" substratów do produkcji kwasu moczowego do ok.
500 mg na dobę. Puryny ulegają w ustroju przemianom, których
końcowych etapem jest u człowieka kwas moczowy.
Jego pula w
organizmie wynosi ok. 1200 mg u mężczyzn i nieco mniej u kobiet.
Produkty z dużą zawartością białka mają zwykle duże ilości związków
purynowych.
Stąd też produkty wysokobiałkowe należy spożywać z dużą
ostrożnością. Uważać
należy również na produkty mięsne z uwagi na
zawarte w nich białko zwierzęce.
Zawartość puryn w 100 g produktu:
wyciągi mięsne 700 mg
wątroba 250 mg
łosoś 250 mg
śledź 210 mg
baranina 150 mg
cielęcina 190 mg
wołowina 150 mg
wieprzowina 150 mg
groch 145 mg
pstrąg 170 mg
Objawy:
Gdy spojrzeć na objawy dny moczanowej zauważyć można od razu
charakterystyczne reakcje organizmu na podwyższony poziom kwasu
moczowego we krwi. Najczęściej rozpoczyna się to od nagłego,
niezrozumiałego bólu stawu, który zwykle ma swój początek nocą, bądź
rano. Ból nasila się, aż w końcu staje się trudny do wytrzymania i
zmusza człowieka do wizyty u lekarza. Problem w zdecydowanej
większości przypadków dotyczy stawu śródstopno - paliczkowego
palucha (wówczas nazywamy ją podagrą), który prócz bólu daje o sobie
znać dość sporą opuchlizną, obrzękiem, skóra staje się
zaczerwieniona, napięta i gorąca. Często stawu nie da się wprawić w
ruch, co uniemożliwia naprawdę silny ból. Inne przypadki mogą
dotyczyć stawu ramiennego (omagra), kolanowego (onagra), nadgarstka
i stawów rąk (chiragra) czy stawów międzykręgowych (rachidagra).
Dna przebiega w zasadzie w
czterech stadiach:
- bezobjawowo - może trwać nawet 20 - 30 lat nim się ujawni ostrym
napadem dny
- ostrego zapalenia stawów - ta forma dotyczy zdecydowanie częściej
mężczyzn
niż kobiet, pojawia się pomiędzy 40-tym a 60-tym rokiem
życie, głównie u osób
otyłych, z nadwagą bądź po prostu lubujących
się w ciężkostrawnym pożywieniu.
Zapalenie to pojawia się nagle,
zwykle nic go nie zapowiada. Jego wystąpienie
może sprowokować
nieduży uraz, spożycie dużego posiłku, większej ilości
alkoholu,
stres, zabieg chirurgiczny, zmęczenie, infekcja itp.
- okresów międzynapadowych
- przewlekłego zapalenia stawów
Istotą dny jest krystalizacja moczanów w płynie stawowym, tkankach,
powodująca stan zapalny. Kryształy też można uwidocznić w badaniu
mikroskopowym płynu stawowego lub wycinków tkankowych. W ok. 90 %
przypadków dna jest schorzeniem wrodzonym, jednak daje o sobie znać
zwykle dość późno. Niemniej jednak ważne jest właściwe rozpoznanie i
analiza wszelkich objawów, wykonanie odpowiednich wyników i
konsultacja medyczna,
gdyż dna bardzo często występuje jako objaw
kliniczny innych schorzeń, którym
dna sama w sobie "jedynie"
towarzyszy, bądź które jej towarzyszą.
Schorzenia towarzyszące:
I tak u 1/3 chorych na dnę moczanową występuje kamica moczanowa, z
którą wiążą się również napady kolki nerkowej. U około 40% chorych w
przebiegu tej choroby rozwija się białkomocz. W przypadku zaś dny
przewlekłej często rozwijają się również wielostawowe zapalenia,
niewydolność nerek, guzki dnawe (np. w małżowinach usznych). Często
obserwuje się też stany mieszczące się w spektrum tzw. zespołu
metabolicznego - insulino odporność i hiperinsulinomia, otyłość
trzewna, upośledzona tolerancja glukozy, cukrzyca,
dyslipoproteinemie, nadciśnienie tętnicze. Szczególnie wysokie
prawdopodobieństwo pojawienia się tych schorzeń towarzyszących ma
miejsce w przypadkach zaniedbania stanu zdrowia. Mam tu na myśli
głównie nie wprowadzenie zalecanych zmian w diecie, pozostawieni
organizmu samego sobie i nie liczenie się z objawami, które dają nam
znać o tym jaki jest stan wewnętrznych organów. Tak więc jak widać,
zaleceń
w kwestii diety i innych form leczenia nie można ignorować,
gdyż może
to prowadzić do znacznego pogorszenia ogólnego stanu
zdrowia.
Hiperurykemia:
Dna może mieć charakter pierwotny i wtórny, częstsza jest jej postać
wtórna, która ma miejsce wówczas gdy dna jest skutkiem innej
choroby. I tak dna jest kliniczną manifestacją hiperurykemii, choć
odwrotna sytuacja, tj. stwierdzenie hiperurykemii nie upoważnia do
rozpoznania dny. Hiperurykemia może bowiem prowadzić do wystąpienia
dny, jednak nie musi. Dlatego też rozróżniać należy te dwa różne od
siebie określenia tj. podwyższone stężenie kwasu moczowego i dna
moczanowa. Stężenie kwasu moczowego we krwi przekraczające 7 mg/dl
określa się jako hiperurykemię, co stwarza zagrożenie dną.
Hiperurykemia może być pierwotna i wtórna. Pierwotna związana jest z
uwarunkowanym genetycznie, nieprawidłowym działaniem enzymów
uczestniczących w przemianach
puryn w organizmie. Z kolei hiperurykemia wtórna - nabyta, może wynikać:
- ze zwiększonej ilości puryn w diecie
- z nadużywania alkoholu (zwiększony rozkład ATP,
np. przy
spożywaniu alkoholu kilka razy w tygodniu)
- z chorób nerek, będących przyczyną zmniejszonego
wydalania z
moczem kwasu moczowego
- z powodu zwiększonego rozpadu nukleotydów w ustroju (zwykle
np.
przy leczeniu nowotworów metodą chomio- czy radioterapii)
cdn...
18 September 2009
GODAN
|