Olejek eteryczny pozyskiwany z mięty pieprzowej jest jednym ze
skarbów aromaterapii. Nie mam co do tego żadnych wątpliwości,
ponieważ mięta pieprzowa jest wykorzystywana w medycynie już od
tysięcy lat, jest więc jedną z tych roślin, których działanie
poznano najlepiej. Jej niezwykłe właściwości były przedmiotem wielu
badań klinicznych i naukowych (1)(2).
W sprzedaży występuje zazwyczaj pod swoją łacińską nazwą mentha
piperita, dzięki czemu możesz być pewny, że masz do czynienia z
właściwym gatunkiem rośliny.
Jak za chwilę się przekonasz, warto zaopatrzyć swoją łazienkę w
olejek miętowy, ponieważ jego dobroczynne działanie nie ogranicza
się tylko do przynoszenia ulgi w migrenie.
Odkryj cudowny świat aromaterapii
Aromaterapia polega na leczniczym wykorzystaniu substancji
zapachowych pozyskiwanych z roślin (wyciągów i olejków eterycznych),
a więc jest działem ziołolecznictwa, nazywanego przez ekspertów
fitoterapią.
Jest to nauka stara jak świat, ponieważ rośliny i ich aromaty od
zawsze były człowiekowi niezbędne dla zdrowia. Jednak dopiero w XX
wieku dokonał się w tej dziedzinie ogromny postęp. Tak naprawdę,
zaledwie od około stu lat naukowcy koncentrują swoje badania
wyłącznie na zapachach.
Podobnie jak wiele ważnych odkryć, początek aromaterapii był dziełem
przypadku: w 1910 r. francuski chemik René-Maurice Gattefossé, który
eksperymentował ze sztuką perfumeryjną, poważnie poparzył sobie ręce
w wyniku eksplozji w laboratorium. Doszło do zakażenia rany, którą
wkrótce opanowała zgorzel gazowa - przypadłość, która w tamtych
czasach oznaczała niechybną śmierć.
W odruchu desperacji chemik ściągnął bandaże i posmarował rany
lawendowym olejkiem eterycznym, który stosował do produkcji perfum,
a którego podejrzewał o silne właściwości odkażające i sprzyjające
zabliźnianiu się ran. Podobno efekty były zdumiewające.
Niezaprzeczalnie, René-Maurice Gattefossé pokonał chorobę i to
skłoniło go do zajęcia się badaniem właściwości olejków eterycznych.
To właśnie on w 1935 r. jako pierwszy użył pojęcia „aromaterapia”.
Warto odnotować, że również z Francji wywodził się jeszcze jeden
wielki mistrz w tej dziedzinie - Jean Valnet.
Dzięki współczesnym technikom destylacji dzisiejsza aromaterapia
może sięgać po aromaty roślin bardzo zwartych, czerpiąc z nich tak
zwane „olejki eteryczne”, o których ostatnio jest tak głośno.
Olejki eteryczne
Na olejek eteryczny składają się substancje czynne, czyli wszystkie
składniki o właściwościach leczniczych. Otrzymuje się go w wyniku
poddania świeżej rośliny destylacji z parą wodną. Olejek ma zatem
identyczny zapach co roślina, z której powstał, jednak o wiele
bardziej intensywny.
Czasami do uzyskania jednego litra olejku eterycznego potrzeba kilku
ton roślin (3), co wyjaśnia, dlaczego niektóre z nich osiągają
naprawdę astronomiczne ceny. I tak na przykład litr olejku
eterycznego uzyskanego z tak prozaicznej rośliny jak estragon, może
kosztować nawet 820 euro!
Nie radzę dać się zwieść ofertom promocyjnym: zbyt tani olejek
eteryczny będzie z pewnością albo bardzo niskiej jakości, albo wręcz
„podrobiony”, czyli rozcieńczony lub zmieszany z innymi substancjami
naturalnymi (oleje roślinne, alkohole) czy syntetycznymi
(rozpuszczalniki, barwniki, syntetyczne substancje zapachowe...).
3 sposoby stosowania olejków eterycznych
Olejki eteryczne można stosować na 3 sposoby, w zależności od dawki
i rodzaju olejku.
1. Wewnętrznie
Możesz na przykład nanieść olejek na chleb pełnoziarnisty lub inną
żywność o stałej konsystencji. Chleb spełni tu funkcję nośnika:
obniży stężenie olejku (nie zmniejszając jednak spożywanej ilości) i
wyeliminuje ryzyko poparzeń wewnętrznych, które mogą wystąpić w
razie bezpośredniego spożycia.
Olejek eteryczny możesz również rozpuścić w innym oleju, ale nie w
roztworze wodnym, ponieważ olejki nie rozpuszczają się w wodzie.
2. Przez masaż
Wetrzyj olejek w skórę, jednak nigdy na zbyt rozległej powierzchni,
stosując olej roślinny jako nośnik (roztwór 20%, czyli 2 krople
olejku eterycznego na 8 kropli oleju roślinnego).
Koniecznie rozmasuj miejsce aplikacji, ponieważ pozwoli to
substancji czynnej przeniknąć w głąb skóry i dotrzeć do krwiobiegu,
by wywołać efekt terapeutyczny. Działanie olejku jest słabsze, gdy
stosuje się go w kąpieli.
3. Przez rozpylanie
Ta metoda zaledwie w niewielkim zakresie dotyczy mięty pieprzowej,
której poświęcona będzie dalsza część artykułu, jednak olejki
eteryczne możesz również rozpylać w domu za pomocą dyfuzora
rozpraszającego w powietrzu mikroskopijne kropelki. Nie stosuj
jednak dyfuzorów podgrzewających, ponieważ wysoka temperatura może
zmienić właściwości olejków.
Niesamowite właściwości olejku eterycznego z mięty pieprzowej
Przejdźmy jednak do naszego głównego tematu: niesamowitych
właściwości mięty pieprzowej.
Olejek eteryczny z mięty pieprzowej (mentha piperita) pomaga między
innymi na ból głowy, nudności, nieprzyjemny oddech, problemy z
trawieniem czy niskie ciśnienie - a więc jest jak podręczna
apteczka.
W przypadku bólu głowy wystarczy, że naniesiesz na palec wskazujący
dwie krople olejku oraz wmasujesz go w skronie i czoło. Trzeba przy
tym uważać, by nie dostał się do oczu, ponieważ spowoduje
podrażnienia (w takim wypadku obficie przemyj oczy zimną wodą i
niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą).
Zwykle nie ma potrzeby rozcieńczania olejku z mięty pieprzowej.
Jeśli jednak u osoby szczególnie wrażliwej spowoduje on
podrażnienia, wystarczy rozcieńczyć go olejem roślinnym z dziurawca
(w przypadku bólu głowy) lub stosowaną na co dzień oliwą z oliwek.
Taki masaż wywołuje efekt wazodilatacji (rozszerzania naczyń
krwionośnych): krążenie spowalnia, co działa uspokajająco. Efekt
jest błyskawiczny. Już po kilku minutach pojawi się pierwsze
wrażenie chłodu, a przede wszystkim ustąpi ból głowy.
Jeśli zastosowanie mięty pieprzowej nie pomaga, jej działanie możesz
uzupełnić innym olejkiem eterycznym o nadzwyczajnej (i nie jest to
przesada) skuteczności w zwalczaniu bólu głowy. Chodzi o olejek z
golterii, który w połączeniu z olejem z dziurawca, przynosi ulgę
szybko i skutecznie.
Nieprzyjemny oddech, nudności (niezrównana skuteczność) i wszelkiego
rodzaju problemy z trawieniem (wymioty, wzdęcia, niestrawność...)
zwalczysz, nakładając 1-2 krople na chleb pełnoziarnisty i zjadając
całość (nie przekraczaj 3 dawek dziennie). Daje to niemal
natychmiastowy efekt i zapewnia świeży oddech przez kilka godzin -
dłużej niż jakakolwiek „miętówka” czy dowolny inny środek.
Proponuję przeprowadzenie ciekawego eksperymentu polegającego na
wtarciu olejku eterycznego z mięty pieprzowej w wierzch stopy. Po
kilku minutach wywoła to - uwaga, uwaga - miętowy zapach w ustach!
Pokazuje to, jak szybko olejek miętowy przenoszony jest w organizmie
(być może doczekamy się tej sztuczki w repertuarach cyrków?).
W przypadku kaszlu możesz wmasować 2 krople olejku miętowego w
klatkę piersiową, aby uwolnić wydzielinę oskrzeli w wyniku działania
zawartego w nim mentolu.
Masaż z zastosowaniem olejku eterycznego z mięty pieprzowej przydaje
się także przy łagodnych urazach. Jak podaje magazyn specjalistyczny
„Profession Kiné” (5), „mechanizm działania mentolu polega na
wywołaniu uczucia chłodu i spowodowaniu miejscowej analgezji
(znieczulenia), który to efekt bardzo doceniają wszyscy lekarze
sportowi mający za zadanie przynieść szybką ulgę łagodnie
kontuzjowanemu zawodnikowi”.
Wreszcie, radzę stosować olejki eteryczne pochodzenia naturalnego:
skoro masz je stosować wewnętrznie, wziewnie i przezskórnie, lepiej
żeby nie zawierały substancji chemicznych. Olejki takie można
znaleźć w większości sklepów ze zdrową żywnością, sklepach
zielarskich, a także w aptekach.
Cena
Olejek z mięty pieprzowej kosztuje nieco mniej niż przeciętny olejek
eteryczny: cena buteleczki o pojemności 10 ml (około 200 kropli)
wynosi od 6 do 40 złotych - w przypadku olejku naturalnego. Taka
ilość wystarcza na rok stosowania.
Środki ostrożności przed zastosowaniem
Nie należy olejkami eterycznymi zastępować konwencjonalnego leczenia
bez porozumienia z lekarzem prowadzącym.
Z olejkami eterycznymi w czystej postaci trzeba obchodzić się bardzo
ostrożnie, ponieważ łatwo podrażnić nimi skórę, a w szczególności
śluzówkę (oczy, nos itp.). W razie wystąpienia nawet najmniejszego
podrażnienia - mocniej rozcieńcz olejek.
W razie wątpliwości skonsultuj się z najbliższym farmaceutą lub
zielarzem, który będzie w stanie udzielić Ci dalszych informacji.
Aby zapobiec zmianom właściwości olejków eterycznych, przechowuj je
w ciemnym miejscu o sta łej temperaturze około 20°C i w oryginalnej
buteleczce. W takich warunkach olejek możesz przechowywać nawet
ponad 5 lat.
Zdrowia życzę!
Jean-Marc Dupuis
PS. Podziękowania dla Xaviera Kerna, inżyniera biomedycznego i
pasjonata medycyny naturalnej, który pomógł mi w napisaniu tego
artykułu. Xavier pisze na temat naturalnych sposobów na zdrowie i
dobre samopoczucie na swojej stronie internetowej Whitney Crossroads:
http://www.whitneycrossroads.com/
Źródła:
(1) Göbel H et al. Effect of peppermint and eucalyptus oil
preparations on neurophysiological and experimental algesimetric
headache parameters, Cephalalgia, 1994, 14:228-234
(2) Dew MJ, Evans BK, Rhodes J., Peppermint oil for the irritable
bowel syndrome: a multicentre trial, „British Journal of Clinical
Practice”, 1984, 38:394, 398
(3) Wikipedia:
http://fr.wikipedia.org/wiki/Huile_essentielle
(4) A. Zhiri, D. Baudoux et M. L. Breda, Huiles essentielles
chémotypées, poradnik, Editions Inspir Development
(5) M. Faucon „Profession Kiné”, [artykuł dra Michela Faucona
farmaceuty-aromaterapeuty], wrzesień-październik-listopad 2011, s.
60-62. Dalsze informacje:
http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js4927e/20.html
(strona w języku angielskim)
|