NATURALNE LECZENIE

STWARDNIENIE ROZSIANE - MULTIPLE SCLEROSIS (MS)
(CZĘŚĆ 1)
LINK! DO CZĘŚCI 2

Stwardnienie rozsiane (multiple sclerosis, MS) jest przewlekłą chorobą, która zaczyna się najczęściej u ludzi młodych, między 20 a 40. rokiem życia. To choroba układu odpornościowego, który zwraca się przeciwko naszym własnym komórkom nerwowym. Głównym celem ataku jest mielina - substancja, z której zbudowane są osłonki komórek nerwowych. Bez tej izolacji komórki nie mogą skutecznie przekazywać sobie sygnałów.

Przypomina to przewody elektryczne, z których schodzi osłona - pojawiają się zwarcia, przebicia. W wyniku licznych awarii w mózgach chorych powstają blizny (stwardnienia) i ubytki. Są one rozsiane w mózgu i rdzeniu kręgowym, stąd nazwa choroby: stwardnienie rozsiane. U większości pacjentów choroba początkowo przebiega z rzutami i remisjami. Rzut stwardnienia rozsianego jest to wystąpienie i utrzymywanie się powyżej 24 godzin jednego lub kilku nieprawidłowych objawów świadczących o uszkodzeniu układu nerwowego. Te objawy to na przykład osłabienie siły mięśni ręki lub nogi, zaburzenia widzenia, czucia, kłopoty z zachowaniem równowagi czy z koordynacją ruchów. Remisja to ustępowanie objawów rzutu. We wczesnej fazie SM objawy rzutu prawie całkowicie ustępują, w późniejszym okresie często po każdym rzucie "coś zostaje" i stopniowo narasta stopień niepełnosprawności pacjentów.


Zdrowy nerw

Chociaż dużo wiadomo na temat mechanizmów uszkodzeń zachodzących w stwardnieniu rozsianym, to przyczyny występowania stwardnienia rozsianego nie są znane. Stwardnienie rozsiane jest chorobą, w której dochodzi do degeneracji mieliny (substancji tłuszczowej pokrywającej aksony komórek nerwowych). Uważa się, że w patogenezie SM istotną rolę odgrywają komórki T. Według ściśle immunologicznej teorii tłumaczącej patogenezę SM w inicjacji procesu zapalnego główną rolę odgrywają komórki T. Te limfocyty rozpoznają mielinę jako obcą substancję i kierują przeciwko niej swoją odpowiedź. Zainicjowany proces zapalny angażuje także inne komórki układu odpornościowego, jak również cytokiny i przeciwciała. Zostaje naruszona bariera krew-mózg, co z kolei sprzyja takim uszkadzającym procesom, jak obrzęk, aktywacja makrofagów, i silniejsza aktywacja cytokin i enzymów niszczących tkanki, jak metaloproteinazy. Niedobór kwasu moczowego być może ma w tym swój udział.

Wiadomo, że we wczesnych okresach choroby zachodzi proces remielinizacji, jednak oligodendrocyty, które pierwotnie tworzą osłonkę mielinową, nie są w stanie całkowicie odbudować zniszczeń. Nowo utworzona osłonka mielinowa jest cieńsza i często nie pełni funkcji tak dobrze, jak wcześniej. Kolejne rzuty choroby doprowadzają do coraz mniejszej skuteczności remielinizacji, aż w jej miejscu wokół aksonu nie powstanie rodzaj blizny, tzw. blaszka lub plaka, do czego dochodzi w jednym z czterech typowych wzorców. Ośrodkowy układ nerwowy teoretycznie powinien dysponować komórkami pnia o zdolności przekształcenia się w oligodendrocyty, ale sądzi się, że nieznany czynnik nie dopuszcza tych komórek w zajęte obszary mózgu.

Zmiany w MS charakteryzują się predylekcją do pewnych obszarów mózgowia, którymi są:
- obszar wokół komór bocznych mózgu i komory trzeciej,
- ciało modzelowate,
- pień mózgu i połączenia pnia z móżdżkiem (w tym pęczek podłużny przyśrodkowy)
- odcinek szyjny rdzenia kręgowego,
- nerwy wzrokowe.

Sam akson również może ulec zniszczeniu. Często mózg ma zdolność kompensacji zaistniałych ubytków funkcji; określa się to jako neuroplastyczność. Objawy MS rozwijają się jako wyraz kumulacji licznych uszkodzeń w mózgowiu i rdzeniu kręgowym. Ich zmienna liczba i lokalizacja to powód, dla którego poszczególni chorzy prezentują tak odmienne nasilenie objawów.


Objawy choroby:

Objawy MS mogą być przemijające i czasem wydają się dziwne i trudne do opisania. Kilkadziesiąt innych schorzeń może "podszywać się" pod SM. Z drugiej strony ludzie bagatelizują swoje dolegliwości, zwłaszcza, że są one przemijające. Dlatego często pierwsze ataki choroby nie są diagnozowane. W większości przypadków po pierwszym ataku następuje przerwa, w trakcie której pacjent czuje się zupełnie normalnie. Zdarza się, ze dopiero dokładny wywiad z chorym wykazuje, że w młodości miał miejsce epizod SM. Uszedł on jednak uwadze, gdyż łatwo jest zbagatelizować zawroty głowy, nieuzasadnione zmęczenie czy drętwienie rąk i nóg, które szybko przemijają. Kolejny atak może przyjść po kilku miesiącach lub nawet po kilku, kilkunastu latach. A choroba cały czas się rozwija.

MS może powodować wiele objawów w tym:
- paranoidalne, np. urojenia
- zmiany w odczuciach (niedoczulica)
- problemy z mową (dyzartria)
- w połykaniu (dysfagia),
- zaburzenia widzenia (oczopląs, zapalenie nerwu wzrokowego lub podwójne widzenie), wrażenie nieostrego obrazu lub jego drżenie, utrata wzroku w jednym lub w obu oczach, zaburzenia pola widzenia. Objawy te trwają od kilku godzin do kilku dni. Częstym, nierzadko pierwszym objawem stwardnienia rozsianego jest zapalenie nerwu wzrokowego. Chory odczuwa ból gałki ocznej, nasilający się przy ruchach oka, może mieć trudności w rozpoznawaniu barw.
- zawroty głowy, które trwają zwykle kilka dni i mogą być bardzo silne
- osłabienie mięśni, nieprawidłowe skurcze mięśni, trudności ruchowe, trudności w koordynacji i równowagi (pacjent skarży się, że chodzi "jak pijany")
- osłabienie kończyn (niedowład), na ogół występuje u osób dłużej chorujących
- drżenie oraz brak koordynacji ruchów tułowia i kończyn
- chory ma trudności w trafieniu ręką do celu czy w uniesieniu wypełnionej płynem szklanki do ust
- zaburzenia w oddawaniu moczu, nietrzymanie moczu, nagłe parcie, a także częste zaparcia
- utrata popędu płciowego i impotencja spowodowana zaburzeniami erekcji
- przykre wrażenie przebiegania prądu elektrycznego wzdłuż kręgosłupa (objaw Lhermitte'a)
- depresja, zaburzenia pamięci, trudności w uczeniu się, rozwiązywaniu problemów
- utrzymujące się stale zmęczenie w czasie aktywności fizycznej lub związane z wysiłkiem umysłowym
- zmęczenie, zaburzenie poznawcze i emocjonalne, depresja.

Głównym narzędziem oceny nasilenia objawów i niepełnosprawności, szeroko stosowaną także w badaniach naukowych, jest skala EDSS czyli rozszerzona skala stanu niepełnosprawności (ang. Expanded Disability Status Scale).


Nystagmus,
charakteryzuje się mimowolnym ruchem gałek ocznych,
jest jednym z wielu objawów, które mogą pojawiać się z MS.

Każdy pacjent choruje inaczej, początkowo trudno powiedzieć jaka to będzie postać choroby. Raz SM szybko prowadzi do inwalidztwa, innym razem przebieg jest łagodny, pozwala choremu prawie normalnie żyć, zdarza się, że bywa nawet nie zauważony przez pacjenta. W przypadkach ciężkich przebieg choroby jest nie do przewidzenia, wiadomo jednak, że pacjent prędzej czy później staje się inwalidą.


Czy można zapobiec zachorowaniu na MS?

Wiemy jak przebiegają zmiany, ale nie wiemy dlaczego. Nie jest to choroba dziedziczna, ale osoby chore na SM mają pewne predyspozycje genetyczne uruchamiane przez środowisko. Istnieją badania sugerujące, że pierwszy atak MS pojawia się często po banalnej infekcji wirusowej, na przykład po zwykłym katarze. To może oznaczać, że podłoże choroby jest wirusowe, ale nie ma na to ostatecznych dowodów.

Nie można w przypadku stwardnienia rozsianego wyodrębnić grup ryzyka jak w przypadku cukrzycy, miażdżycy czy nadciśnienia. Natomiast wiadomo, że na SM trzykrotnie częściej chorują kobiety niż mężczyźni.


Czy można leczyć MS?

Nie wynaleziono jeszcze leku, który doprowadziłby do wyleczenia stwardnienia rozsianego, czyli do całkowitego ustąpienia objawów choroby. Można jednak znacznie spowolnić jej postępy, łagodzić objawy, odroczyć w czasie czy wręcz nie dopuścić do inwalidztwa. Większość leków powoduje, że rzuty SM występują rzadziej i mają łagodniejszy przebieg. Należą do nich m.in. interferony beta, octan glatirameru i mitoksantron.

Niezależnie od występowania rzutów SM w różnych okresach choroby mogą występować objawy, które na co dzień utrudniają pacjentowi życie, na przykład sztywność mięśni, różne dolegliwości bólowe, zaburzenia w oddawaniu moczu lub stolca, szybkie męczenie się oraz stany depresyjne i lękowe. W tych przypadkach stosuje się tzw. leczenie objawowe ordynując lekarstwa łagodzące te dolegliwości.


Istnieją 4 typy MS:

1. Nawracająco-remitująca
Ten typ przebiegu dotyczy na początku choroby blisko 85-90% wszystkich pacjentów. Charakteryzuje się występowaniem tzw. rzutów czyli nagłych objawów uszkodzenia układu nerwowego, które mogą być objawami nowymi lub stanowić pogorszenie istniejących. Rzuty są poprzedzielane różnym okresem względnej stabilizacji trwającej od kilku miesięcy do kilku lat. Objawy pojawiające się w czasie rzutu mogą całkowicie się wycofać lub częściowo pozostać. W sytuacji kiedy wycofują się całkowicie można uznać chorobę za łagodnie postępującą.

2. Wtórnie postępująca
Postać wtórnie postępująca dotyczy ok. 80% chorych z postacią remitująco-nawracającą po wielu latach trwania choroby. Po wielu rzutach, kumulujące się ubytkowe objawy neurologiczne doprowadzają do postępującej niepełnosprawności. Postać ta jest najczęstsza w późnych fazach choroby po wielu latach jej trwania i prowadzi do największej niepełnosprawności.

3. Pierwotnie postępująca
Dotyczy ok. 10% pacjentów, u których po pierwszych objawach choroby nie obserwuje się remisji i chociażby częściowego cofnięcia objawów. Pogorszenie następuje stopniowo bez ewidentnych zaostrzeń. Postać ta częściej dotyczy osób z późnym początkiem choroby.

4. Postępująco-nawrotowa
Dotyczy tych pacjentów, którzy od samego początku prezentują postępujące pogorszenie z epizodami zaostrzeń. Jest to najrzadsza z form MS.
 

Leczenie MS:

Nie ma leku, który pozwoliłby na całkowite zatrzymanie postępu choroby i wyleczenie, jednak dostępnych jest wiele metod leczniczych, które mogą być pomocne. Terapie są zróżnicowane w zależności od typu choroby i występujących objawów. Leczenie pozwala odzyskać funkcje utracone w wyniku rzutu choroby oraz zwolnić rozwój choroby. Poniższe terapie modyfikujące przebieg choroby zostały zatwierdzone przez zajmujące się tym organizacje, takie jak amerykańska FDA, europejska EMEA czy japońska PMDA.

1. Interferony:

Pochodne ludzkich cytokin, które biorą udział w odpowiedzi odpornościowej. Interferon beta-1a: (nazwy handlowe: Avonex, Rebif, CinnoVex. beta-1b: (nazwy handlowe: Betaseron [w Europie i Japonii Betaferon]). Betaseron został dopuszczony przez FDA do leczenia remitująco-nawracającej wtórnie postępującej postaci MS.

2. Octan glatirameru: (nazwa handlowa: Copaxone)

Syntetyczny peptyd utworzony z reszt czterech aminokwasów, występujących także w mielinie. Glatiramer stymuluje komórki T supresorowe, co ogranicza odpowiedź zapalną układu immunologicznego.

3. Mitoksantron: (nazwa handlowa: Novantrone).

Skuteczny lek, którego zastosowanie ograniczają poważne działania niepożądane (jest kardiotoksyczny). Novantrone został dopuszczony przez FDA do leczenia wtórnie postępującej remitujaco-nawracającej i remitująco-nawracającej postaci MS.

4. Natalizumab: (nazwa handlowa Tysabri).

Lek skuteczny w monoterapii, w połączeniu z innymi może prowadzić do postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii (PML).

Rzuty postaci remitująco-nawracającej też mogą być leczone. Pacjenci zazwyczaj otrzymują duże dawki kortykosteroidów dożylnie, takich jak metyloprednizon, lub są poddawani plazmaferezie, co pozwala skrócić czas trwania rzutu choroby i ograniczyć następstwa. Nie ma dopuszczonych do stosowania leków w postaci pierwotnie postępującej MS.

Leczenie objawowe w SM obejmuje zwalczanie skutków ubocznych terapii oraz objawów składających się na obraz kliniczny: spastyczności, zaburzeń zwieraczy, niedowładów, niezborności, drżenia, zawrotów głowy, dysfunkcji seksualnej, zespołu zmęczenia, parestezji, bólu przewlekłego i innych.

W leczeniu spastyczności pomocne są leki: dantrolen, baklofen, diazepam, tyzanidyna, także fizjoterapia, niekiedy toksyna botulinowa.

W leczeniu zaburzeń funkcji pęcherza moczowego pomocne są leki antycholinergiczne, np. oksybutynina (Ditropan), tolterodyna (Detrusitol), prostygmina, pilokarpina, guanetydyna. Niektórzy pacjenci wymagają okresowego lub stałego cewnikowania, inni stosują cewniki zewnętrzne. Czasem efektywne jest dopęcherzowe podanie kapsaicyny.

W leczeniu drżenia niekiedy skuteczny jest klonazepam.

W bólu napadowym podaje się karbamazepinę lub gabapentynę.

(ródło informacji: Wikipedia i Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego)

Na świecie żyje 2,5 mln chorych na MS, z czego 500 tys. w Europie, a 45-60 tys. w Polsce.

W Polsce żyje jedna z największych grup chorych na MS w całej Europie. Mimo to w polskim społeczeństwie poziom wiedzy o tej chorobie i o tym, jak wygląda życie z nią jest bardzo niski.

Na świecie istnieją niedochodowe organizacje - Multiple Sclerosis Society, które świadczą usługi na rzecz chorych osób i ich człownków rodziny, Obejmują edukację społeczeństwa z zakresu MS, walczą o środki finansowe i wsparcie rządu. W zwiększeniu prac naukowych i badań medycznych w celu znalezienia lekarstwa na MS.

Światowa Organizacja MS została założona w roku 1946 w Nowym Yorku, USA.

Obecnie liderem na światowej liście jest Kanada, istnieje od 1948 roku. EndMS (koniec z MS) szkoli, wspiera I utrzymuje nową generację naukowców MS w Kanadzie. Ich działanie obejmuje znalezienie lekarstwa na MS.

W Australi (MSRA) ma na celu gromadzxenie funduszy, oraz przyśpieszanie badań, które przyczynią się do światowych wysiłków w celu rozwiązania problemu z MS. Australijska organizacja działa wspólnie z innymi instytucjami, ich hasłem jest - Wolność od MS.

Europejska MS Platforma skupia europejskie kraje. Ich wspólnym celem jest pomoc chorym na MS, walka o fundusze na badania naukowe i znalezienie lekarstwa na MS.

Wspólnym celem wszystkich organizacji jest:
- edukacja,
- rekreacja; fizyczna i emocjonalna
- wprowadzanie dobrego samopoczucia u chorych
- finansowe wsparcie dla chorych
- organizowanie funduszy na badania naukowe.

cdn...